If only he had played rock 'n' roll
Een kunstenaar maakt geen oorlog
Hoewel ik me voor een groot deel heb teruggetrokken uit de zogenaamd bruisende welvaartsstaat, wil dat nog niet zeggen dat ik niet weet wat er speelt. Hoewel mijn leefomgeving in de verste verte niet lijkt op die wereld, druppelen allerlei vormen van nieuwsgaring mijn huis binnen. Via internet. Ik lees geen kranten behalve dan de online Portugese krant die ik scan op wereldgebeurtenissen. Ik kijk geen journaals op de televisie, behalve dan op donderdagochtend als mijn hulp er is en ik de Portugese SIC Notícias aanzet om binnen- en buitenlandse roddels te horen terwijl ik schoonmaak samen met mijn fantastische hulp.
We hebben de taken verdeeld zodat ik in drie uur tijd weer een spic en span huis heb voor een week. Ik vind dat een prettig ritueel. Ik hou van een schoon en opgeruimd huis en ik merk dat alles wat ik aanraak - afstof, schoonmaak - weer ziel krijgt. Het huis komt tot leven. Heb jij dat nooit gemerkt? Schoonmaken of je huis poetsen is een onderschat ritueel ter voorbereiding van het schoonmaken en schoonpoetsen van je innerlijke huis. Ja, lach er maar om en ik weet zeker dat je nooit meer poetst zonder deze gedachte. Wanneer iets een terugkerend ritueel is (in dit geval wekelijks) word je er met regelmaat aan herinnerd dat je het grootste deel van de week alleen maar in je hoofd hebt gezeten en eigenlijk niet bezig was met jezelf als deel van de natuur en je omgeving; met de menselijke maat in alles te vinden.
In deze kolkende welvaartswereld vol gevaarlijke gekken heb ik geen enkel vertrouwen. Het komt uiteindelijk altijd weer een beetje goed, totdat de boel opnieuw escaleert, iedereen wederom op tilt gaat om een paar jaar later te merken dat de boel weer is gesust, het volk voor de zoveelste keer in slaap is gevallen en het leven zijn normale gang gaat met weliswaar veel onopgemerkte subtiele veranderingen.
De meest geloofwaardige nieuwsgaring lees ik bij twee Nederlandse mannen wier beschouwingen op Substack mij aanspreken en zo helder zijn als glas omdat ik zelfs zonder te kijken of te luisteren naar allerlei programma’s precies begrijp wat er gebeurt is en wie welke mening ergens over heeft. Die mannen zijn de journalisten Arthur van Amerongen en Bart Nijman. Dat ook zij in Portugal wonen is toeval.
Ook ik heb uitgesproken meningen over het wereldgebeuren, over al die psychopaten aan de top waaraan niemand behoefte heeft, echter heb ik ook een mening over de menselijke maat in het leven die ik zelf - en jij dus ook - altijd kan volgen, kan vormgeven, beïnvloeden. Ik heb het meeste vertrouwen in de natuurlijke golfbeweging van het leven en vooral in de mens zelf. Daarom praat en schrijf ik eigenlijk alleen daarover. De menselijke maat in het leven.
Ik las onderstaande uitspraak jaren geleden op een tentoonstelling van Bauhaus kunstenaar László Moholy-Nagy in het Gemeentemuseum (nu Kunstmuseum) van Den Haag. Die uitspraak ben ik nooit vergeten.
Kunst betreft de meest omvattende, bruisende en beschaafde vorm van menselijk handelen. Dus is het een biologische noodzaak. Kunst brengt het beste in de mens naar boven door middel van verdichte expressie bestaande uit een veelvoud van belevingen.
Ik ben al mijn halve leven getrouwd met kunstenaar Coen Verharen alias CoenSt. Zelfs na 35 jaar is het nog niet saai. De bergen die wij hebben beklommen, waren soms net zo hoog als de dieptes van de valleien. Leven is een kunst. Always a headache, never a bore zong Rosemary Clooney met het ingetogen liedje Thanks for the memory.
Ik merk aan Coen dat kunst maken een biologische noodzaak is, hoewel hij daar niet het hele jaar door last van heeft. Wel in periodes waarin hij zijn verhaal kwijt moet. Daarvoor gebruikt hij de conceptuele vorm. Zeg maar kunst die eigenlijk niemand boven de bank wil hebben, want ja de wereld- en aanverwante menselijke problemen kijken je wel iedere dag in de ogen, waar de meeste mensen liever de andere kant op kijken. Ik hou ervan want het heeft nut. Veel nut. Je weet het: als jou iets opvalt (aan een kunstwerk, een mens, een situatie, een boom) en er verschijnt een ongemakkelijke of negatieve mening dan is het tijd om in jezelf te kijken. Wat zegt het werk over de toestand van jouw innerlijke wereld?
In ons huis hangt en staat redelijk wat werk van CoenSt. If only he had played rock ´n roll is een van die werken die ik dagelijks aankijk. Ik weet dan weer dat er boven aan de wereldtop te weinig kunst wordt gemaakt, gedanst en gezongen en dat wij altijd door moeten gaan met kunstenaar te zijn in de breedste zin van het woord. Want ieder mens is een kunstenaar. Ieder mens heeft de macht om keuzes te maken waarmee hij de mogelijkheid tot creatie opent. Kijk maar naar het lijstje verderop.
Dit werk van CoenSt dateert uit 2009 en heeft de volgende pay-off: “With rock music you can romance girls and overthrow dictators. With weapons you can’t do either!” Een uitspraak van Pablo Ramirez, muziekproducent uit Buenos Aires.
Coen zou zo nog tientallen van die werken kunnen maken met plaatjes van de psychopaten die de afgelopen decennia (allang vergeten figuren en onbekend bij de huidige generatie) zijn gekomen en gegaan en van de patjakkers die ons in 2024 dagelijks een rad voor ogen proberen te draaien, elkaar te vermoorden voor spullen en geld en alles bij elkaar te liegen.
Ik weet dat waar kunst is, geen oorlog is want mensen die kunst maken, kunnen geen oorlog voeren en mensen die oorlog voeren, kunnen geen kunst maken. Vertel me nooit dat je niet creatief bent want als dat zo zou zijn, zou je niet leven.
Wanneer ik over kunst praat bedoel ik niet alleen de objecten die onze ogen strelen, ons wakker schudden of werken die in musea hangen of staan. Ik bedoel: de kunst van het leven. Waarlijk: dat is de grootste kunst van alles.
De kunst van vriendschappen bouwen en onderhouden.
De kunst van het tevreden zijn wat je omstandigheden ook mogen zijn.
De kunst van het luisteren.
De kunst van de ander helpen zonder jezelf in te leveren.
De kunst van prettig bezig zijn en daar ook nog geld mee te verdienen.
De kunst van het communiceren.
En als laatste de kunst van de verantwoording nemen voor je leven.
Dat zijn de mooiste (en tevens de moeilijkste, oorlog voeren is makkelijker) kunstjes die we een leven lang gedisciplineerd zouden MOETEN oefenen. Dan blijft er geen tijd over om oorlog te voeren. Zelfs de druktemakers met een ongefundeerde mening die de socials gebruiken om hun eigen oorlog uit te vechten, zullen er het zwijgen toe doen.
So, let’s dance! En na je dans op straat of in de kamer, alleen of met anderen, schrijf je je in voor mijn verhalen. Alvast heel veel dank.
Willy DeVille, ooit een makker, beheerste de kunst van het zijn tot in de puntjes. Zijn leven was dan ook een kunstwerk. Jouw zus heeft nog een aantal prachtige portretten van hem geschoten als ik het mij goed herinner. Ze kwam dan voorrijden bij zijn hotel in een oude amerikaan, ik meen een Caprice Classic en wervelwindde door de ruimte.
Amsterdam was dat. Lang vervlogen tijden.
But did we Rock & Roll!
Mooi!!🙏🏽🙏🏽