De verdwenen tijd
Heb je een hekel aan de kerstdagen? Lees dan over de verdwenen tijd.
Er zijn nogal wat mensen in mijn omgeving die niet blij worden van de kersttijd. Dat het vaker mannen zijn dan vrouwen, valt me op. Ze voelen zich steeds meer teneergeslagen, uit het veld geslagen, geïrriteerd, lichtgeraakt, chagrijnig en innerlijk woest. En al die emoties vertalen zich in weerstand tegen alles dat wijst op Kerstmis. Ik heb me altijd afgevraagd waarom dat is.
Misschien zijn het onaangename herinneringen aan de eeuwige familieruzies tijdens de donkere dagen?
Misschien omdat de aandacht meer naar de kerstman gaat dan naar henzelf?
Misschien omdat het allemaal veel geld kan kosten?
Misschien is het teveel uit het dagelijks ritme en hebben ze het niet meer onder controle?
Misschien doorzien ze de hypnose die naar al het consumeren leidt?
Ik weet het niet.
De kerst hekelaars zouden het liefste willen dat op 24 december de tijd overspringt naar 6 januari van het volgende jaar. Dan is er geen leed voor hen en kan het leven zijn gewone gang gaan.
Heel vroeger toen de maankalender leidend was in de westerse wereld, bestonden deze elf dagen niet, zo lees ik in de Antroposofische weekspreuken van Rudolf Steiner. Det boekje kreeg ik in 1982 cadeau en ik lees er bijna dagelijks in. Niets begreep ik ervan in het begin en tegenwoordig begint het te dagen. Zeker nu Mieke Mosmuller een uitgave heeft gemaakt onder de titel Kalender voor de ziel waarin zij in modernere taal de weekspreuken verklaart. Haar beschouwing bij week 37 van 15 tot 21 december wil ik de hekelaars niet onthouden:
De inspiratie van de ziel, de band tussen ziel en lichaam, wordt in de midwintertijd volmaakt. De inademing die in de zomer begon, wordt nu compleet en aarde en mens houden vanaf 4 december in de nacht de adem in tot in het nieuwe jaar wanneer op Epifanie (6 januari) de uitademing weer begint.
Heel vroeger voelden de mensen dat in deze overgebleven dagen van het jaar, de goddelijke orde zich terugtrok, lege dagen en nachten waarin duistere krachten makkelijk naar binnen konden stromen. In die tijden trof het volk maatregelen om de demonen geen kans te geven. Ze maakten veel lawaai, brandden kaarsen en wierook en staken vuurwerk af.
Totdat de tijd kwam dat er een kind werd geboren op 25 december. Het verhaal gaat dat het werd geboren om ons voor altijd te beschermen, in alle tijd van eenzaamheid van de aarde en de Mens, zo lang als zij beiden zullen samenleven. Sindsdien zijn de nachten dertien in aantal geworden, vanaf de avondschemering op 24 december tot aan de volle dag van 6 januari. Zij zijn heilig geworden want Christus en de aarde zijn in deze dagen en nachten het dichtst bijeen.
De katholieke kerk heeft de heidense angst voor die donkere dagen gebruikt om mensen tot geloof te laten komen met de introductie van de geboorte van Jezus en ook heeft de kerk oude rituelen laten bestaan. Slim gedaan. Marketing avant la lettre. Maar dat is een heel ander verhaal.
Ik kom uit een familie waar Kerstmis volop werd gevierd met een gang naar de nachtmis, kerstontbijt en een groots diner met gevulde kalkoen en plum pudding voor familie, aanhang, eenzame buren en vrienden. Alles op sjiek en glitter en glamour. Het was hard werken voor ons kinderen en veel afwas onder het gezang van het kerstrepertoire. Niemand klaagde. Het eindigde steevast in spelletjes (want alle generaties waren aanwezig) en de slappe lach. Dat veranderde na het overlijden van de gangmakers van dit alles, mijn ouders. Mooie herinneringen die ik koester.
Tegenwoordig draagt mijn kersttijd de energie van rust en bezinning in zich. Ik hou van deze verdwenen tijd. Het wordt steeds stiller. Buiten in de natuur en binnen in mij. Er is geen onrust. Niemand hoeft iets of moet iets. Dus de hekelaars in mijn omgeving zijn tevreden en stralen geen weerstand meer uit.
Vandaag komt de minimale kerstversiering van zolder met de stal van mijn moeder en met haar streng onderwezen les dat Jezus pas in de kribbe mag na zijn geboorte en niet nu al. Als iemand bij haar op bezoek haar vroeg waarom die kribbe leeg was, keek ze verbaasd op met die ene wenkbrauw omhoog en vroeg: “Waarom denk je?” Ze gaf je wel even de tijd om na te denken en niemand had het juiste antwoord. “Hij is nog niet geboren nja. Pas als het Kerstmis is mag hij de kribbe in!” En al die tijd lag dat zielige poppetje achter de stal verstopt.
Ik wens jou, mijn zeer gewaardeerde lezer, volger en ondersteuner, een mooi Kerstfeest toe of zo je wilt de unieke ervaring van het leven in de verdwenen tijd.
Mijn werk mag gedeeld worden. Graag!
Zo herkenbaar, jouw schrijven geeft woorden aan mijn gevoel, iedere keer weer. Dankbaar 🙏
Hoi Liesbeth, dank je wel voor al je woorden in het afgelopen jaar, ik lees ze met veel plezier en ze zetten me vaak aan tot denken en overdenken. Dat verrijkt me en doet me echt goed!
Ik had bedacht een rustige kerst te beleven en uiteindelijk loopt het toch weer anders: Wij gaan op 2e kerstdag dag met onze kinderen, kleinkind en de ouders van mijn man en ik (rijkdom!) bij ons thuis aan tafel. Ieder maakt iets klaar en wij zorgen voor de gedekte tafel. Hopelijk eindigt het -net als jij beschrijft- met een gezelschapsspel, tegelijkertijd neem ik me voor om komende dagen stil te staan bij de verdwenen tijd. Dat stemt fijn kalm.
Ik wens jou en Coen een mooi nieuw jaar!